Lemos que no Foro 2010 que se celebra en Compostela nestes días, contarase coa presenza do filósofo francés Edgar Morin, quen para nós é un referente porque entre outras moitas achegas, Morin postulou cambios concretos no sistema educativo desde a etapa primaria ata a Universidade tales como: a non fragmentación dos saberes, a reflexión sobre o que se ensina, e a elaboración dun paradigma de relación circular entre as partes e o todo, o simple e o complexo. Avogou polo que el chamou “dezmo epistemolóxico”, segundo o cal as universidades deberían dedicar o dez por cento dos seus orzamentos a finanzar a reflexión sobre o valor e a pertinencia do que ensinan.
En 1999 no marco do proxecto transdisciplinario “Educación para un futuro sostenible”, a Organización das Nacións Unidas para a Educación, a Ciencia e a Cultura (UNESCO), solicitoulle a Morin que expresara as súas ideas arredor do que consideraba clave para a educación do futuro, para o que el redactou sete principios clave, todos eles no contexto da súa visión do “pensamento complexo”. Estes son:
1. Unha educación que cure a cegueira do coñecemento. O coñecemento humano é fráxil e está exposto aos erros de percepción, ás influencias distorsionadoras dos afectos, aos conformismos, etc. Porén, a educación do futuro deberá ter en conta esa posibilidade fornecendo ao alumnado da capacidade de asumir e corrixir eses erros ao tempo que se lles aprende a convivir coas súas ideas sen ser destruídos polas mesmas.
2. Unha educación que garanta o coñecemento pertinente. Nunha sociedade caracterizada pola morea de información existente fai preciso promover unha intelixencia que axude a discernir cal desa información é clave da que non o é.
3. Ensinar a condición humana. Coñecer o ser humano é situalo no universo e ao mesmo tempo separalo del. A educación deberá mostrar o destino individual, social e global dos seres humanos e o noso arraigamento como cidadáns da terra, ese será o núcleo esencial formativo do futuro.
4. Ensinar a identidade terreal. A perspectiva planetaria é imprescindible na educación, non só para percibir mellor os problemas, senón para elaborar un auténtico sentimento de pertenza á Terra.
5. Facerlle fronte ás incertezas. A historia ou a evolución biolóxica é froito en grande medida de factores impredicibles; o coñecemento e as nosas decisións están moitas veces mediadas pola incerteza, unha vez que tomamos unha decisión desencadea unha serie de reaccións que non podemos predicir porque nos educaron para a certeza pero non para a incerteza, polo que é un saber necesario a contemplar na educación do futuro.
6. Ensinar a comprensión. A comprensión é unha necesidade crucial para os seres humanos e debe ser abordada pola educación de maneira directa e en dous niveles: a) o interpersoal e o intergrupal e b) a escala planetaria. A comprensión sempre está ameazada pola incomprensión dos códigos éticos dos demais, dos seus ritos e costumes ou das súas opcións políticas. Ensinar comprensión significa ensinar a non reducir o ser humano a unha ou varias das súas calidades que son múltiples e complexas. A educación do futuro deberá asumir un compromiso coa democracia porque non cabe unha comprensión a escala planetaria noutro marco que non sexa democrático.
7. A ética do xénero humano. Validar unha ética para todo o xénero humano é unha esixencia do noso tempo. Esta implica consensos e a aceptación das regras democráticas sabendo que o respecto á diversidade significa que a democracia non se identifica coa ditadura da maioría.
Como para comprobar se nos currículos educativos actuais están contempladas estas ideas básicas e fundamentais!
Estas sete ideas claves están recollidas no libro “Los siete saberes necesarios para la educación del futuro” que se pode descargar da rede, ben desde o web da UNESCO ou desde a propia páxina persoal oficial de Morin na que tamén atoparemos outras publicacións gratuítas, artigos, un blog, referencias, etc.
innovarteinfantil