Nos ítems de avaliación de infantil sempre aparece si distinguen a noite do día, onte, hoxe e mañá. Isto é algo máis ca obvio, claro que o diferencian malia que ás veces confundan as palabras. Pero as expresións que falan do paso do tempo son moito máis variadas, mesmo máis metafóricas ou complexas, e tamén, máis habituais do que consideramos. Raro é o conto, poema ou lectura infantil na que non aparecen adverbios, locucións ou expresións adverbiais referidas ao paso do tempo:
Ao saír o sol; ao raiar o día; á primeira luz; ao amañecer; ao mediodía; ao anoitecer; entre lusco e fusco; ao alborexar; ao principio; sempre; hai moitos ano; hoxe en día; nun intre; de cabo a rabo; de vez en cando; ás veces; logo; daquela; moi cedo; agora; nunca; endexamais; mentres; devagar…
Non hai moito lemos “El ladrón de tiempo”, de Nathalie Minne publicado en Edelvives, que é unha delicia de libro no que todas as palabras fan referencia ao tempo, á súa brevidade, á súa elasticidade, á medida que cadaquén fai del:
“Antes del lunes, el chico no sabía que existiera; a partir de ese momento, lo quiso saber todo de ella. Cuando lo miraba, el tiempo pasaba volando, y cuando esperaba su próxima cita, parecía detenerse. Por eso, ambos decidieron robar un poco de tiempo a cada día solo para ellos. Así, siempre podían contar con ese tiempo robado que no devolverían jamás.”
Cómpre reparar en que as expresións que aparecen no libro van máis aló de día-noite, onte-hoxe-mañán e malia todo son comprendidas polos nenos e nenas, porque son empregadas no momento, na forma e no contexto adecuado:
“Después de clase”; “le pareció un instante pero duró una eternidad”; “antes del lunes”; “todos los días”; “había nacido una mañana de verano”; “¿cuántas veces había visto caer las hojas de los árboles?”; “más de lo que tardan los cerezos en florecer, la luna en hacerse redonda y las manzanas en madurar”; “era víspera del jueves”; “infinitamente corto”; “pronto”; “hace una semana que se conocen, es mucho o poco”;” hasta luego”…
Emporiso, nós avogamos porque se empregue unha linguaxe rica en expresións e matices referidos ao paso do tempo e a superar o reducionismo pueril co que ás veces se dirixen as persoas adultas aos nenos/as. A lingua ten que axudarnos a tomarlle as medidas ao tempo, e isto hai que facelo desde que son ben pequenos.